KİTAP YORUM: MO YAN – YAŞAM VE ÖLÜM YORGUNU

Ximen Nao… Yaşam ve Ölüm Yorgunu…

 

Ne çok sevdim seni be. Ne çok çektin Yama’nın elinden. Ama yine de kendisini nasıl affettirmesi gerektiğini iyi biliyor Yama. Zeki bir adammış değil mi?

“Yaşam ve Ölüm Yorgunu” gerçekten bir şaheser. Nereden başlamalıyım inanın bilmiyorum. Ufakcık bir şehirde geçti saatlerce vaktim. Herkes ile kapı komşusu oldum. Dost olduğum kadar düşman da oldum. Sevdiğim kadar nefret ettiklerim de vardı.

İnce ince işlenmiş bir hikaye olmasına rağmen sadece 43 günde yazdığını belirtiyor Mo Yan. Bu söylediğinin şaka olduğunu düşünerek çok da ciddiye almıyorum kendisini. Bu kadar ince işlenmiş bir hikayenin sadece ve sadece 43 günde yazılabilmesi için ve hatta bilgisayar bile kullanmadan kalemle yazılabilmesi için gerçekten insan değil robot olması gerekir Mo Yan’ın.

Hikayemiz mutlu son ile bitiyor. Bunu hemen sizinle paylaşmak istiyorum. Gülümseyerek kapattım kitabı. Derin bir iç çektim.

Okurken zevk aldığım ve karakterlerle iç içe olduğum ender romanlardan biriydi “Yaşam ve Ölüm Yorgunu”. Her sayfa birbiri ardına açıldı, birbiri ardına kapandı. Heyecan hiç bitmedi.

Her reenkarnasyonda bende değiştim. Nefretim azaldı, sevgim çoğaldı. Birlikte büyüdük her seferinde Ximen Nao ile. Her şeye birlikte başladık. Kâh dayak yedik kâh dövdük. Ama en çok da sevdiklerimizi koruduk.

Kitap Eşek ile başlıyor ve en dolu dolu olan kısımda burası. Her yeni reenkarnasyonda hikaye sanki azalıyor. Ya da durağanlaşıyor. Karar veremedim. Ama okuma zevkiniz kesinlikle yok olmuyor. Her yeniden doğuş aynı yerde son bulsa da çevresindeki insanların yaşça büyümeleri bize bambaşka bir hikaye anlatılmasını sağlıyor Ximen Nao’nun.

Betimlemeler oldukça güzeldi. Hayal dünyanızı zorlamadan neyi nasıl düşünmeniz gerekiyorsa o şekilde anlatıyor Mo Yan.

Kitabın içerisinde bir tane daha Mo Yan var. Bazen iyi yeriyor kendini yazar. Hakaretler havada uçuşuyor. Farklı bir tarzı var bu adamın. Sanırım kendisine hayran bırakan tarafı da bu.

İnsanlar arasındaki duygusal bağı da çok güzel anlatıyor. Aşkı, nefreti, sadakati, menfaati… Anne çocuk arasındaki, hayvan ve insan arasındaki sevgi… Her duygu olması gerektiği şekilde. Süslenmemiş. Büyütülmemiş. Siz nasıl davranırsanız Mo Yan o şekilde yazmış karakterlerini. Epik bir kurgu. Gerçekçi bir kurgu.

Karakterlerin birbirinden olan farkını, yaşam biçimlerini, akrabalık ilişkilerini, siyasi düşüncelerini, emeklerini, nefretlerini, aşklarını… Her duyguyu fazlasıyla ve fazlasıyla hissedeceksiniz.

Ximen Nao ve onun zenginliği, yaşadıkları, arkadaşları, karısı, kumalar, çocukları, torunları… Hepsiyle aile olacaksınız. İnsan halini çok göremesek de hayvan hali de çok çekici. Çin’in tarihi değişimini bu şekilde tecrübe etmek çok ilginçti.

Çin’in 50 yıllık bir zaman dilimine de şahit oluyorsunuz “Yaşam ve Ölüm Yorgunu”nda. O yüzden diyalogların büyüsüne çok kapılıp gerçekleşen olayları kaçırmayın. Bazen geri dönüp okuduğum paragraflar oldu. Ben yandım siz yanmayın.

Karakterler oldukça fazla. Bir görünüp bir kaybolan karakterler de mevcut. Kafa karışıklığı fazlasıyla olacak ama siz kendinizi hikayenin akışına bırakın. Mo Yan size bir şekilde karakterleri zaten hatırlatıyor olacak. Bu konuda gerçekten kimse eline su dökemez. Yer ve zaman ile ilgili bir kaygınız olmasın. Fazla şekillenecek konular değil.

Kitap size çok fazla kalın gelebilir ama hiç korkmayın. Gerçekten başladığınız hızla bitireceksiniz. Her reenkarnasyonla yeni yeni dedikodular çıkıyor meydana. Bazen pembe dizi izliyorsunuz bazense gerilim filminin içinde buluyorsunuz kendinizi. Çok farklı ruh hali içine sokacak sizi Mo Yan.

Uzakdoğu edebiyatı çok seviyorum. En çok da seni sevdim Mo Yan.

Kemerinizi sıkı bağlayın. Uçuyoruz.

İyi okumalar dileriz.

 

“Yaşamın gücüyüm ben, tutkuyum, özgürlüğüm, aşkım, bu dünya üzerinde görülebilecek en büyük yaşam harikasıyım.”

Sayfa 565

“İşte o zaman, geriye bir o kalıyordu, kemiklerime kazınmış, yüreğime damgalanmış, hayatımın sonuna kadar unutamayacağım bir düşünce, kırk yıllık bir hayatımda hiç yaşamadığım bir duygu.”

Sayfa 710

“Kalpleri kinle dolu ruhların yeniden insan olarak doğmalarını istemiyoruz o yüzden; ama kimi ağdan kaçıveriyor işte.”

Sayfa 810